PH

پی‌اچPH

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

پرش به: ناوبری، جستجو

پی اچ چند ماده معروف[۱]
ماده	pH
اسید کلریدریک، ۱۰M	-۱٫۰
اسید باتری	۰٫۵
اسید معده	۱٫۵ – ۲٫۰
آبلیمو	۲٫۴
نوشابه	۲٫۵
سرکه	۲٫۹
پرتقال یا آبمیوه سیب	۳٫۵
رب گوجه فرنگی	۴٫۰
آبجو	۴٫۵
باران	<۵٫۰
قهوه	۵٫۰
چای	۵٫۵
ادرار	۶٫۰
شیر	۶٫۵
آب خالص	۷٫۰
آب دهان فرد سالم	۶.۵ – ۷٫۴
خون	۷٫۳۴ – ۷٫۴۵
آب دریا	۷٫۷ –۸٫۳
صابون	۹٫۰ – ۱۰٫۰
آمونیاک	۱۱٫۵
ماده سفید کننده	۱۲٫۵
سود سوزآور	۱۳٫۵

پی‌اچ یا پ هاش (به انگلیسی: pH، مخفف potential of hydrogen) یک کمیت لگاریتمی است که میزان اسیدی یا بازی بودن مواد را مشخص می‌کند. بیشتر آبزیان فقط در پی‌اچ بین ۵ تا ۹ زنده می‌مانند.^[۲]

تعریف و تاریخچه[ویرایش]

بررسی غلظت یون هیدروژن در اواخر سده نوزدهم برای برخی از صاحبان صنایع شیمیایی اهمیت ویژه‌ای پیدا کرد. به عنوان مثال غلظت یون هیدروژن در طول فرایند تخمیر و فعالیت مخمرها اثر می‌گذارد و لازم است که غلظت یون هیدروژن دایماً مورد بررسی قرار گیرد. از طرفی چون غلظت یون هیدروژن معمولاً عددی بسیار کوچک است و کار کردن با آن دشوار است، نخستین بار سورِن سِن دانشمند دانمارکی در سال ۱۹۰۹ میلادی مقیاسی به نام pH را بنا کرد. بنا به تعریف، pH برابر منفی لگاریتم مبنای ۱۰ غلظت مولی یون هیدروژن فعال در محلول است.^[۳]

• در دمای اتاق(pH (۲۹۸Kآب خالص را ۷ در نظر می‌گیریم. زیرا در این دما غلظت یون هیدرونیم در آب خالص برابر^۷-۱۰است.
• در دمای اتاق(۲۹۸K) گسترهٔ بازهٔ pH از (۱۴ ~ ۰) است. عدد صفر اسیدی ترین محیط و عدد ۱۴ بازی ترین محیط را مشخص می‌کند. در چنین دمایی، محلولی با pH = ۷ خنثی در نظر گرفته می‌شود.
• با بالا بردن دما، گسترهٔ بازهٔ pH کمتر می‌شود. برای مثال در دمای ۳۵۸K این بازه به (۱۳~۰) تغییر می‌کند. در نتیجه در چنین دمایی، محلولی با pH=۶٫۵ را خنثی فرض خواهیم کرد.

p H = − log 10 ⁡ [ H + ] {\displaystyle \mathrm {pH} =-\log _{10}{[\mathrm {H^{+}} ]}}

p H = − log 10 ⁡ [ H + ] = − log 10 ⁡ [ 10 − 7 ] = 7 {\displaystyle \mathrm {pH} =-\log _{10}{[\mathrm {H^{+}} ]=-\log _{10}[\mathrm {10^{-7}} ]=7}}

شرایط

• ماده باید مایع (l)یا محلول آبی (aq) یا محلول غیرآبی (sol) باشد.
• پی اچ معمولاً در دمای اتاق (۲۹۸K) سنجیده می‌شود.

شناساگرها (Indicators)

شناساگرها در محیط‌های اسیدی یا بازی به رنگ‌های متفاوتی درمی آیند. از شناساگرها برای تعیین pH محلول‌ها استفاده می‌شود.

·          

• از جمله شناساگرهای معروف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• گلبرگ گل سرخ
• کاغذ تورنسل (لیتموس) که از درخت لیتموس به دست می‌آید.
• محلول فنول فتالئین (که اگر در یک محلول بازی ریخته شود به سرعت رنگ محلول را ارغوانی می‌کند)
• محلول متیل اورانژ (متیل نارنجی)
• محلول متیلن بلو

-استفاده از شناساگرهای شیمیایی وقت گیر و همراه با اشتباه در تعیین دقیق pH است؛ از این رو امروزه از pH سنج دیجیتالی استفاده می‌شود.